در اینجا قصد داریم تا به بررسی مبانی کار با شبکههای کامپیوتری و انواع آنها بپردازیم . در نمای کلی شبکه کامپیوتری عبارت است از دو یا چند دستگاه یا کامپیوتر که برای به اشتراک گذاری و یا تبادل اطلاعات به یکدیگر متصل شدهاند. یکی از مهمترین مزایای کار با شبکههای کامپیوتری، استفاده مشترک از منابع است.
در واقع شبکههای کامپیوتری به شما امکان میدهند تا بدون در نظر گرفتن محدودیتهای جغرافیایی از منابع اطلاعاتی- نرم افزاری و همچنین سخت افزاری که به اشتراک گذاشته شده اند استفاده کنید.
این موضوع باعث میشود تا زمان تبادل اطلاعات در میان کاربرانی که در مسافت های دوری نسبت به یکدیگر قرار دارند به شدت کاهش یابد. ارتباطات نیز در شبکههای کامپیوتری شکل تازه ای به خود گرفتهاند و از میزان هزینه ها کاسته میشود.البته در منابع مختلف علمی ، اجزای متفاوتی برای شبکه معرفی شده است . با این وجود مهمترین اجزای یک شبکه کامپیوتری عبارتند از کامپیوترهای سرویس گیرنده(client) وکامپیوترهای سرویس دهنده(server) ، رسانه انتقال که میتواند سیمی یا بدون سیم باشد، سیستم عامل شبکه(OS) و پروتوکل Protocol.
در این میان client یا سرویس گیرنده ، دستگاه یا کامپیوتری است که درخواست استفاده از منابع و اطلاعات موجود در شبکه را دارد. Server یا سرویس دهنده نیز کامپیوتری است که به درخواست کامپیوتر یا کامپیوترهای client پاسخ میدهد و منابع نرم افزاری یا سخت افزاری را با آنها به اشتراک میگذارد. این کامپیوترها معمولا” مدیریت کامپیوترها ی client را نیز به عهده دارند. در این میان سیستم عامل شبکه نیز بر روی کامپیوتر server اجرا شده و سرویس هایی نظیر اجازه ورود کاربران، چاپ اطلاعات و همچنین مدیریت سیستم های موجود در شبکههای کامپیوتری را ارائه می کند. یکی دیگر از اجزای شبکه Protocol است. بنا بر تعریف به قوانینی که برای تبادل اطلاعات بین دو دستگاه در شبکه ها وجود دارد پروتکل گفته می شود. از برخی از مهمترین پروتکل ها می توان به TCP/TP، HTTP اشاره کرد.
نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که شبکههای کامپیوتری از لحاظ نوع سرویس دهی به سه دسته تقسیم می شوند.
- Peer to peer ( یا نقطه به نقطه): در این نوع از شبکه ها تمام کامپیوترها هم سرویس دهنده و هم سرویس گیرنده هستند البته معمولا در این نوع شبکه تعداد کامپیوترها از ۱۰ عدد تجاوز نکرده و به آن workgroup نیز اطلاق میشود.راه اندازی این نوع شبکه با بیشتر سیستم عاملهای موجود امکان پذیر بوده و نیاز به نرم افزار خاصی ندارد.با این وجود امکان افزایش تعداد کامپیوترها بسیار محدود است.
- Server Based: در این نوع شبکه ها که مبتنی بر سرویس دهنده عمل میکنند فقط یک کامپیوتر نقش server یا سرویس دهنده را دارد و کلیه فایل ها و نرم افزارهای اشتراکی را درخود نگهداری میکند و سایر کامپیوترها نقش client یا سرویس گیرنده را داشته و میتوانند از اطلاعات به اشتراک گذاشته شده استفاده کنند. در این میان به خاطر داشته باشید که در این نوع شبکه باید از سیستم عامل خاصی مانند Novell و windows server مایکروسافت استفاده کرد.در این حالت به دلیل مدیریت واحد، امنیت شبکه بسیار بالاتر است.
- Client-server:در این نوع از شبکه درخواست توسط کامپیوتر سرویس گیرنده یا Client به کامپیوتر سرویس دهنده یا server ارسال میشود و سرویس دهنده با بررسی وظایف محول شده اطلاعات مورد نیاز را به Client میفرستد. شبکه اینترنت از جمله شبکه های client- server است.